دیمانە لەگەڵ هەیڤ ئامێدی
پیامەکورد – بی میلیۆنان کورد لی دێرڤێی کوردستانێ، لی وێلاتین ئیورۆپی یۆن دین دیجین ئەو مەدعەی ڕەوشع وان کوردان چی دی ئیو دی ئیچ چیە؟ گیلۆ جی ئیورواپایه ڕێوشا کوردا خویا دیکێ؟ ئێم لی سیر ڤان میجارین گێرینگ بی “سێرۆکی فێدراسیۆنی کەمێلێین کوردستانێ لی سویدی” هێڤی ئامێدی ئاکسیڤان ئامێدی دیبێجی کو دێڤی گێلی کورد، تێنی جی بۆ بێرجیوێندیە گێلی خڤی بیکسیبتی لی پی حزبی سیاسی دێولتن دەگێرکەر نێچی
کوردان کینگێ بەریی خوە دانی ئیوروپایێ؟
کوردان دی ساڵێن 60-70 دێ برێخێ دێ دێن ئیوروپایێ یەن کو سالین 60 هەتین ئیوروپایە پیرانی وان وک وێدێڤان بونێ و پیرشتێ سالین 60 وی دێ هەژمارک سەرێ وێرک کارکەر هاتین و پیرانیە وان جی کوردێن ئانتۆلیێ بونێ سالا سالا سالا 1972، کڵاوی تەرکیێ سەر هوکوم، گێلێک کوردێن کوردێ نوشینبەیر و چەلەکڤانێن سیاسی بێرنێ وی دانێ وێلاتێن ئیورپایێ بێشی جەی هاتین وەلاتی سویدی
هەجەمەرەکوردی چی قەس ئی؟
بێرسیڤک 100٪ گێلک زێهمیت ئی. کورد نەخوێدی دێولتین، جی بێر ویکێی یەخێ وک هێمن ویولەتین کۆلانیالیست ویکێ تەیرکیێ و ئیران و ئێراقی سووریەین هیسبندین ڕوجیا کو عێز بیدیم تێکسمینی بخۆن 150 000 نیچیهین کورد دیژین ئیورواپاینی نیزی 2 ملیۆن ئیو پیرانیە وان جەی لی ئەلمایێ دیجین
کوردێن لی ئیوروپایێ بی پیرانی کیجان کاران بچێنن؟
کورد، لی ئیورواپایی، هەموو کوکو نوفسە وان زێدێ دیبێ، نیفشەکێ سیوان دینامیک چئبوایێ. کورد ویک برێ نێی کارکەر خانوەکە یەکا دی قادین و یەعنای یەنی دی جەی بالا مێریڤ دیکشینی کورد دی سیاسەتی ئیوروپی دی جەی ئاکتیف لە دی پارلەمیتۆیین وێلاتین ئیوروپایه دی ووک هین هین پەرلەمان دی سنیمەیی دێ وێرک هۆرمێند، دی میدیە دێ وێک ڕۆژنامڤان هێنێ، دی دای دادگان دێ وێک حووقوقزان هێنێ دی زانێنگهان دێ وێک ئاکادمێسین هێنێ
چی فێرقا سویدی جی ڤان وێلاتین دینی هێی؟
سوید، بەوی وێلاتی دوێیم، کوردێن نەستیخێ سویدی سوێدێی دی هێموو واران دئاکسیستنی بخۆن لی ویر زێدیی 200 هەزار کۆمێلێین چاند هۆنەر، زێی جیوەی هین کودا هین. حکومەت دێزگین فێرمی، گێلێک گێرینگیی دیدینی دیمۆکراتی
ڕۆڵی دیمۆکراتیی کەملێین مزین دی پیشڤیچونا سیڤانا دی دی دیلزین حکومەتی پیر کاران، بی ڕیا ریکسیستینین سیڤیل و ڕاستراست فەیرێ پیرسگیرێک و داکسوازێن کەودا ویین سیڤاتێ دیبین ئێم ئارەنگ، ئیو هێول دیدین کو چرسیریە جی پیرسگیرکان بیبینین.
چی زێباتین فێدریۆنا کەمێلێین کوردستانێ هین؟
فێدریۆنا کەملێیێن کوردستانێ لی سوید، دی سالا 1981 دێ هاتیێ دەمیزەرەدین جی وی ڕۆژی ویەر دی دی زێباتێن ویک دیمۆکراسی ئی یەکخستن، جی بۆ سیڤاتیکا پیرالی فایرکلتوری، جی بۆ زێباتا یەکخستن، جی بۆ پیرسێن بۆڵ کورد لی سویدی، جی بو زیمان، فۆلکلۆر، کلتور ناسنامیا کردی، جی بۆ کیمندام و پیرسمان سالمزینین کورد لی سویدی کار دیک، دی گزباتا دیجی دیجی، فاسیزیزم د، دی گزباتا لی دیجی دیجی دیژنی دیجی دیجدای جی بۆ مێرکوری ئازاد ویخێڤ دی پیرسا جینان و سوانین کورد لی سویدی دێ بی پرۆجێین کودا زێباتێن خوی دیمشەین هەموو ئەمریکا بۆ پیشتگیریا دۆزا ئازادە گێلی کوردستانێ دێ ئێکێباتا لۆبییە
11- 11 11 11 2014 11 11 2014 11 1000 1000 1000 1200 جی بۆ پەیدەکیرینا داست هەڤاڵبەندان بو دۆزا ئازادیا کوردستانیێ خئباتا لۆبیێ دیمشەین ئێف ئی سی ئێس، تۆ فێرق و هەتیوی ناکسێ ناڤ بێشین کوردستانێ سیارە من هەر تیپێک، ڕۆژاڤا، باسوێر، باکوری ڕۆژهیلات، کوردستان یەکیک وەلات باوی
کوردێن لی سوید ئیورواپایێ دی قادا زیمان ویجیا کوردی دێ چوا؟
کوردین سویدی دی وەرە زیمەنی وێژەی کوردێ دێ کەدین مزین تەیبتی دی 40 سالەین داوێ دێ لی سێر میجارێ زێباتک پیر ڕقی جدی کرین نەعزی بی هاتینە جونتا سکاڤێنگێری یان لی تیرکییا دی 1980یان، گێلێک قادری سەرکردەیتەین کورد، سوید هیلبیجارتین.
سوید، دی ناڤ وێلاتین ئیرۆپی دێ خودی سیستێما هەموو دیموکراتەکان ئۆو گێرینگیوی دیدین زێمان، چاند وی جی جی بۆ پیشکیتینا وان ئاڵتیکار زارۆک سوانێن کو بی ئیسلیێ وی بینە نی، دیکارین جی دیبیستانا سێرتەیی هێیا لیسێی، هەفتێ سەیتیک، پیرۆردەیا زیمانی زیکمەکین. کورد جی وی مافێ سوود ورگیرتین
دی وەرە زیمان ویجیە کوردێ دی زێباتین ئێمە یاوا هین؟
کوردێن کو تێرکیه کیرین کو لی سویدیه بیبینێ هاتنەژوورەوەی میزین گزبەتیێن ویێن لی سێر زیمان وێژەی کوردێ لی گۆری وەلاتین ئیرۆپی ئاین، دەستەی سیاسی کورد لی سویدی بیچی بونێ، پەرشەنگیا زیمەنی بۆ ئەدەبن. دی 1978-an de kovara çand hunerê Roja No derxist. دی دێسپتێکا لە ساڵی 1980 وەشانخانیک بی ناڤی ڕۆجا نوو دەمیزەرەدین لی سێر زیمان ویجیەکوردی، لی سێر دیرۆکا کورد نەزیکی سەرتێک وێشاندین
ناوێ ئارمانک تەقەی کرد لە دێرکێت هەموو ئەمریکایەکی بی ناڤی وشانخانیە جینا نوو بی دێهان پیرتۆکن لی سیر زیمان ڕقی کوردی لە ئەدەبیات ویشان
کۆڤارا بێربانگ، کو ئۆرگانا ڕاگیهاندینی یان فیدراسیۆنا کوملیێن کوردستانێ ئی، جی 1982 هیتا 2010 بی ئاریکوپیک ڕقی لە ویشاندینە. کۆڤارا بێرباگ بی دو لێچیان کوردێ (کرمانچەی سۆرانی کارنا جەی زازاکی) جەی نیڤیس دیهێ وێهاندین
چاپەمەنی کوردستان دی 1986an de ji hêla Orhan Kotan hevalên wên و ڕقی لە دەمیزەرەدینە کوردایی ترکی 15 ڕۆجان پەرۆشی هتا 1992 ڕقی لە ویشاندینە
چاپخانێ ویشانخانیا ئەپک تریک دی سالا دی جی ڕقی لە دامەرزراندین لە ساڵی ١٩٨٨ جی بۆ پەرشڤبیرینا زیمەنی کوردی، پیرتۆکەین بی کوردێ تەیبێی پیرتۆکن زارۆکان هێمنەلێچەیێن کوردێ دیوشین
کەمک ڕەوشێنبەیر نیڤیسکەرێن کوردێن ئاناتۆلیا ناڤین دی 1997 دێ کۆڤارک بی ناڤێ بینێبرێن گلێمپەری زیمان، فۆلکلۆر، ئەدەبیاتی دیرۆکا کوردێن ئاناتۆلیا ناڤین
بانکا- پیرتۆکا کوردی-سارا دی 1987 لی ستۆکهۆڵم، پەیتستا سویدی، ڕقی لە دەمیزەرەدینە. ئیو بی دیرۆکا کورد، ویجێ نیرخێن چاندی بەرهێڤ دیکێ ئارچیڤیک کوردێ سکییر
پیرتۆکسانیا کوردی، دیالی 1997an de li Swêdê li bajarê Stockholmê ڕقی لە دەمیزەرەدینە. گێلک نیڤیسکار، دێکوولینەر دیکارین جی بۆ تاز و لەیکۆلینێن× لی پیرتۆقێکسانیا کوردێ چۆڤانیێن پیدا بیکن
وشانین نودەم کو جی هیلا فورات ئۆرێ و ڕقی لە دامەرزراندین زیمانی وێژەی کوردی دیوشینی سەرڕۆمانی پیرتۆکن
ئیو کۆڤار ویشانخانەین کو مین لی جور ناڤین وان دای، جی بیل بیل کۆڤارا بێربانگێ هێمە نگو جەی جەی نانەوا کوردین و هاتین مێشاندین بەی شیک کوردێن پێنجی دین جەی دی وەرەکێ وان زیمانی کوردێ دێ گێلەک خێباتێن وان جەی هێنێ
واقفا چاندا کورد دی لی سویدی لە ساڵی 1986ەوە ڕقی لە دەمیزەرەدین بوو 40 زوێندکار و کاران جی باکوری کوردستانی عەین ماموسێن کورد لی زەنینگه ئاپسالایێ بی پیردێهییک بازنێکی 6 مێهان هاتین پیرێدێکیرین
زەرۆکێن کوردێن لی سویدیێ بی زیمانی کوردێن دینان؟
زەرۆکین کوردان بی دێی باوەی خوە ڕ خاسیما زارۆکێن کو دی سالین 1980ی دێ هاتین سویدی پیرانی وان وان میم زێدی بی کوردێ دیاکسیڤان زارۆکێن کو لی سویدێی جی دایکا خوی بوونێ تەیبیتی زارۆکێن هیشمێدێیێ هشمێدیێ نووێ لی مالێ پیرێدێ دیبینێ کوردێ دیپیویڤین
میکابین ئیڤ ساڵێن دەوی، ڕجیا زارۆکێن دێرسا زیمانی کوردێ دیبستانان دێ کیم بوویێ دیکەریم بیجیم کو ئیوانا زارۆکێن جی نیفشین سیسن ئی ئیوی یەکی من وەک ئێکێترێک لی سێر زیمێن نەسنامیا کوردێ دیت
من گزیرە کو لی سێر زیمانی کوردی لی وەلاتی تەیبێی جەی لی باکوری کوردستانێ لی بێر چاڤان گیرت دی ڕۆجا 24.08.2020 دی کامپایەیک لی سەر زێمانی کوردی ڤێکری
زەرۆکین کوردان بی دێی باوەی خوە ڕ خاسیما زارۆکێن کو دی سالین 1980ی دێ هاتین سویدی پیرانی وان وان میم زێدی بی کوردێ دیاکسیڤان زارۆکێن کو لی سویدێی جی دایکا خوی بوونێ تەیبیتی زارۆکێن هیشمێدێیێ هشمێدیێ نووێ لی مالێ پیرێدێ دیبینێ کوردێ دیپیویڤین
میکابین ئیڤ ساڵێن دەوی، ڕجیا زارۆکێن دێرسا زیمانی کوردێ دیبستانان دێ کیم بوویێ دیکەریم بیجیم کو ئیوانا زارۆکێن جی نیفشین سیسن ئی ئیوی یەکی من وەک ئێکێترێک لی سێر زیمێن نەسنامیا کوردێ دیت
من گزیرە کو لی سێر زیمانی کوردی لی وەلاتی تەیبێی جەی لی باکوری کوردستانێ لی بێر چاڤان گیرت دی ڕۆجا 24.08.2020 دی کامپایەیک لی سەر زێمانی کوردی ڤێکری
ویکم زەنین لی وەلاتی جەی پلاتفۆرما زیمانی کوردی تۆرا زیمان و چاندا کوردی بی هێڤەری 21 مێها شیباتی 2021 دێ “بو زیمانی کردی بی بی زیمانی پیردیهی
ئێم وک “فیدراسیۆنی کۆملیێن کوردستان لی سوید” پشتگیریا خانەنیاتیفا پلاتفۆرما زیمانی کوردێ تۆرا زیمان و چاندا کوردای هەر یەک لە یوئێس ئەی ئێن سییە تیفا هێزکوردی جەی
ئێف ئی سی ئێس لی سویدی، جی بۆ داکسوازا پشتگیرییە زیمانی کوردی، جی پارلامتەرین سویدیی، جی وێلاتین دین یێن ئیورواپی پیس. هێتا نیها من کاریبۆ جی 40ی زێدەتیر یەمزیەین پارلامتەرێن ئیوروپی واد بیکین لی سویدی، دی ڤی واری دێ ئێکباتێن من بی دژگێن دین یێن کوردێ دیۆمە
جی ئیورواپایه رێوشا تیرکی
ڕێوشا تیرکیی نە سەرە و نە سەرە. ڕێوشا ئیرۆ یاتیرکیێ، جی ڕێوشا سەردێما جونتا یان سەلا 1980-90ی زەرابتیر بێشیکی مزین جی بوتچیا تیرکینا دیچی بۆر، تەقیمینی و چێکێن هاتنە ژوورەوە.
هوکومێتا ئاکەپە- مەهپی لی ناڤ وێلات پی لی هێموا نیرخئێن دیمکراتیک و مافێن میرۆڤی کیری باوکە، ئەمە سیاسەتیە یاساین هین ناین بیکارانین هوکومێتا ئەی سی پی ئی جی بێر کو بی ئێم ئێچ پی ئێم پی ئی بی بی ئی هێڤکار، وێی جی هیمسوو نیرخئمین میرۆڤی دڤێر هیستییێ و سیاسەتا تیسلیمیێ نیجەدپەرێست مەهپی کیریێ
بۆ سیاسەت، نیجەدپەرێستەی جی شێریت ئی ئەسیمێلکیرین، تێمیراندینا دنگێن ئازادێخواز تۆنکیرینا کوردان دێولێت باوەریا وی بی وی نینێ لۆما، جی ناسکیرینا مەفێن نێتویو یو دیمۆکراتیک یێن کوردان دیتر لیگۆر وان عزابدۆنا کوردان، تۆنبۆنا دیولێتا تەیرکیێ جی بێر ڤان تیرسان کو هەزاران ئازادێخواز سیاسەتمەداری دیمۆکراسی سیاسی کورد دیپسان چیە دێولێت نی تێنی لی دیجی کوردن باکور ئی بۆ کوردستانی پێنجی کوردان بۆ هەر یەک لە ئەمەریکا لی دیجی خودی ستاتووبۆنا شێرێ خودێ کوردستانی ڕۆژاڤایێ، ئێفرین سەرێ کانیێ دەگیر کیریێ ڕۆژ ئاوازی تۆ کو باسوێرێ کوردستانێ بی هیێنستا هێبونا پی کەیی نکینی بۆردومانی کرد لەی سێبن بیکەرانینا سیدیتێی شێرێ لی دیجی کوردان تڕسا وان یا دیمۆکراتکیرینا سیستێما تیرکیی، چ بەستێک
لی تۆ دێریکی چیهانی، نمونە ئاوازی تۆی دیموکراسیی ئازادێ، بی ئیو ڕا خەرابی ئانی! ڕێکەوتەکەی تر نیجەدپەرستی لی دیجی گێلی کوردستانێ دیمشەی لە سیاسەتی ناوخۆدا
ڕیجیا بەی کاریێ گێلیک بیلیند باوی قیرانە بە ناوەوەی دەیی بینێی، زێلک دی تا یەک پلە دەخۆن دیتیی دێ. ئۆو یەکیکا جی بی ئی ئی پیرس و پیرسگیرکێین سیڤیاتی زێدەتیر کیری سیدێتا ناڤ مالێ کوشتینا جینان نووچین سێرێکێ ئی تیلیڤیزیۆنان ئی
ڕێوشا حزبی کوردستانی جەی نی سەرۆک هێتا نیها هێڤیکاریک نێتوی نیچەیمانی یان مەیند دی ناڤ وان دێ پیک نەهاتیە سێببا وی ئی ئی کو، هین پارتی سیاسێتا، “تێکشکان، نە تێکشکان و نە تو کیس” دیمی. هین جی دی شونا کو سیهی لی لیی پارتییێن کوردستانی بیگرین جی بۆ بێرجێڤێندیێن پارتێ و ئێکسسێن دن دێ دێ پارتێ پرۆ کەمالیێست ماڵێ یەکا میزین یا پارتێن باکورێ کوردستانێ
سیبەبیک دین جەی شێرێ شێخداری یا پەکەکەیە پەکه که نزیه فرێکڵ سال له حکومەتی کو شێرێ چیک باڵندەی هاتینی کورد، ئەو شارەیە، کە ئەویش دێهزاران. سیدانێک تەقەی کرد بی دێهان باجارێن کوردستانێ کەڤیل بوون لەی دی شەریف دێ گوندێک جەی ئازاد نەکیرین
ئایرۆ بی هەزاران ئەندەم و قادریێن هەدەپەی بی هینستا تەکیلیا وان بی پەکە-کەی کەی کەی ئی هێی هاتین گێرتین دی زیندانان دی نێ نی تێنی قادریێن هەدەپەی سیاسەتمدارێن کو تو تەکیلیێن وان بی پەکە نەبڤینێ گێرتین جەی دۆزا پەکە-کەی کەیێ سیزا دیکسوون ئانگۆ شێرێ چیکداری یا پی کەیی باویێ قرتک دی دێ دێتێتێ تیرکیێ کو بی وی قرتێ تیڤگیرە ئازادێ ئێکسواز یا کوردستانی بیتمیرینێ هەموو ویلایەتە یەکگرتوەکانی ئەمریکا دووبارە شێری چیکداری، دیکاروزێین پاسکیلێکی چیکدار ئاجندیا دێولتین دین یێێ دەجیرکەر.
لۆما، ئەگەر پ.ک.ک بیکسوەزی جی ئی جی جی گیلئ کوردستانێ دووبارە پاسکیل، دیڤ شێری چیکدارێ راوستینی خئباتا سیاسی دیمۆکراتیک جی ئی ئی ئێس ئێس بیگرێ دی هالیک ویسا دیکارێ لی سیاسی یا کوردستانی هینگی تی ئارگیومێنتی قرتین دی دێ دێستی دێولێتێ دێ کو لی دیجی کوردان بیکار بین نامینی کوردێن بیکاریبین دی ناڤ وێ دێ ئێکتیکێ نووێ نیچەیمانی پیک بین لی سیهانێ دیکارین باکگیریک ناڤدوێلتی بی دی ڕومێتیک زانرا
